İstiridye yetiştiriciliğinin Fransa’daki geçmişi 16. yüzyıla kadar uzanan eski bir mazi. Ülkede kaydedilen ilk istiridye çiftlikleri, ülkenin Atlantik kıyısındaki tuzlalardaydı ve ürün 17 ile 18. yıllar arasında popülerlik kazandı. Ancak deniz mahsülleri yetiştiriciliğinin her alanında karşımıza çıkan risklerden olan hastalıklar nedeniyle 19. yüzyılda aşırı avlanmayla birlikte istiridye endüstrisinde bir gerileme yaşandı. 20. yüzyıla geldiğimizde Cassostrea gigas - Japon Pasifik istiridyesi üzerinden yapılan tanıtım faaliyetleri neticesinde endüstride bir toparlanma yaşandı ve Fransa bugün dünyada, istiridyedeki en önemli üreticilerden birisi.

Uzmanlar Fransa’daki istiridye yetiştiriciliği işini 16  - 19. yüzyıllar arasında erken evre olarak tanımlıyor. Bu evrede daha çok doğadan yakalanan spatların yetiştiriciliği yapılıyordu. 19. ve 20. yüzyılın ortalarına kadar olan dönem ise orta aşama olarak tanımlanıyor ve bu aşamada yarışa Japonya gibi farklı ülkeler de dahil oluyor. Aynı zamanda istiridyeyi vuran hastalıklar nedeniyle Fransa’daki yetiştiricilik operasyonlarında kesintiler yaşanıyor.

Bu dönem ile günümüz arasındaki süre ise modern aşama olarak tanımlanıyor ve Fransa’daki istiridye çalışmaları bu dönemde yeniden toplarlandı, kuluçkahane ve büyütmenin diğer aşamalarındaki sorunlar çözülerek ilerleme kaydedildi. Şu anda Fransa’da Atlantik kıyısı ve Akdeniz kıyısı olmak üzere iki bölgede istiridye yetiştiriciliği yapılıyor. Bunların içinde Atlantik kıyısındaki verim Akdeniz kıyısındakilere oranla daha yüksek. Çünkü Akdeniz Atlantik’e göre daha sıcak kalıyor.

Japon Pasifik istiridyesi, hastalıklara karşı yerli Ostrea edulis - Avrupa yassı istiridyesine göre daha dirençli olması ve üretimde daha verimli olması nedeniyle yükselen bir yıldız haline geldi. Bununla birlikte Fransız hükümeti, bu sektörü daha iyi bir yere getirmek için istiridye endüstrisine mali destek de sağladı. Bu destek sayesinde, istiridye yetiştiriciliği uygulamalarının kalitesi iyileşti ve üretimi yaygınlaşarak arttı. Fakat günümüzde, Fransız istiridye endüstrisi, balıkçılığın her alanında karşılaştıklarımıza benzer bir dizi başka zorlukla karşı karşıya. Zorluklardan biri, endüstriye daha fazla istiridye üretmesi için baskı yapan istiridye talebinin artması, diğeri ise sektörü derinden yaralayacak yeni hastalık tehditleri.

İki istiridyenin rekabeti

Fransa'da şu anda yetiştirilen iki ana istiridye türü var, bunlar Japon Pasifik (Crassostrea gigas) ve Avrupa yassı istiridyesi (Ostrea edulis).

Japon Pasifik istiridyesi Japonya'ya özgüdür, ancak 19. yüzyılda Fransa'ya geldi ve artık Fransa'da yetiştirilen en yaygın istiridye türü. Bu istiridye oldukça irileşebilir ve 2 kilograma ulaşabilir. Pazar büyüklüğüne ulaşmaları yaklaşık 3 yıl sürer.

Yassı istiridyenin anavatanı Avrupa'dır ve Pasifik istiridyesinden önce Fransa'da yetiştirilen ana istiridye türüydü. Yassı istiridyeler, Japon istiridyelerinden daha küçük ve yaklaşık 2 yılda pazar büyüklüğüne ulaşıyor.

İstiridyelerin büyüme hızı balıkçılığın her alanında olduğu gibi suyun sıcaklığı, besin bulunabilirliği ve sağlık gibi bir dizi faktöre bağlıdır. Genel olarak, istiridyeler sıcaklığı daha uygun sularda ve çok fazla besinin olduğu bölgelerde daha hızlı büyürler.

Fransa'da istiridye çiftçiliği gelenekseldir ve çoğu yetiştiricilik tesisi aileler tarafından işletilmektedir. İstiridyeler, dip üstü kültür, dip dışı kültür ve askıya alınmış kültür dahil olmak üzere çeşitli şekillerde yetiştirilir.

Bu, İstiridyeye olan talebin artması, yeni su ürünleri yetiştirme tekniklerinin geliştirilmesi ve hükümetin endüstriye verdiği destek gibi bir dizi olumlu faktörün  etkisiyle Fransız istiridye endüstrisinin önümüzdeki yıllarda daha da yükseleceği öngörülüyor. İstiridyeye olan talebin dünya çapında artması, Fransa’nın bu endüstride zaten iyi bir durumda olması sayesinde ülkeyi öne çıkarıyor. Bugün Fransa, yılda yaklaşık 130.000 ton ile Avrupa'nın en büyük istiridye üreticisi ve aynı zamanda tüketicisi. Halihazırda derin bir istiridye bilgisinin olması, iklimin uygunluğu ve Fransız hükümetinin istiridyeyi desteklemeye olan kararı, istiridyenin Fransa’daki geleceğinin parlaklığını garanti altına alır nitelikte.

Fransa’daki istiridye ile ilgili bazı temel bilgiler

  • Fransa'nın en çok istiridye üreten bölgeleri Marennes-Oléron, Arcachon Körfezi bölgesi ve Brittany bölgesidir.
  • Fransa'daki en popüler istiridye türü Pasifik istiridyesidir.
  • Fransa, bir yılda yaklaşık olarak 130.000 ton istiridye üretiyor.
  • Fransız istiridye endüstrisi yaklaşık 10.000 kişiyi istihdam etmektedir.
  • Fransız istiridye endüstrisinin değerinin yılda yaklaşık 100 milyon € olduğu tahmin edilmektedir.