Su ürünleri Yetiştiricileri Üretici Merkez Birliği tarafından düzenlenen Alabalık Toplantısı 5 Aralık 2012 tarihinde, Ankara ‘da yapılmıştır. Yaklaşık 90 kişinin katıldığı toplantıya, üreticilerimizin, Üretici Birlikleri temsilcilerimizin yanı sıra, Balıkçılık ve Su ürünleri Genel Müdürü Sn. Dr. Durali KOÇAK, Yetiştiricilik Daire başkanı Sn. Erkan Gözgözoğlu, Yem Dairesi Başkanı Sn. Gökalp Aydın ve Bakanlık bürokratları katılmışlardır. Toplantı, Merkez Birliği Başkanı Sn. Faruk Coşkun ve Genel Müdür Sn. Dr. Durali Koçak’ın açılış konuşmaları ile başlamıştır. Daha sonra Kamuran Patrona tarafından “Dünyada ve Türkiye’de Alabalık” konulu bir sunum ile Ayşegül Metin tarafından “Kamu Spotu” ile ilgili bir sunum yapılmıştır. (Bu sunumları Merkez Birliğinin web sayfasında bulabilirsiniz.) Toplantı üreticilerimizin ve Bakanlığın görüşleri ile devam etmiş ve sonuçlandırılmıştır. Toplantıda dile getirilen belli başlı hususlar şunlardır;  

1.Kamu Spotu, Tanıtım ve Reklam * Balık tüketimini artırmaya yönelik olarak, balığın besin değerini, güvenirliliğini ve ucuz protein kaynağı olduğunu vurgulayacak bir Kamu Spotunun hazırlanması ve Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı kamu spotu olarak ulusal ve yerel televizyon kanallarında gösterilmesi * Kamu spotu için gerekli finansmanın sağlanması ve profesyonel bir ajansa hazırlatılması, * Kamu spotunun özellikle kadın ve çocuklara yönelik olması, * Kamu spotunun basit ve anlaşılır olması, *Tanıtım ve reklam faaliyetleri çerçevesinde, televizyon kanallarında gösterilen dizilere sponsor olunması, * Belgesel, Klip ve kısa film çalışmalarının devreye konulması, * Makaleler ile tanıtım yapılması, gazetelere ilan verilmesi, * Restorandaki tüketimin yanı sıra, mutfakta tüketime ağırlık verilmesi, ev kadınlarına yönelik sabah programlarında balığın tanıtılması, * Yemek pişirme programlarına balığa yer verilmesi, * İşlenmiş balık tüketimine yönelimin sağlanması, * TV kanallarında balık için açık oturumlar düzenlenmesi, * Kamu kuruluşlarında, askeri tesislerde, yurt ve öğrenci eğitim kuruluşlarında yemek tabildotlarında balığa yer verilmesi, * Halka açık Ramazan Sofralarında menülerde balığın yer almasının sağlanması, * Camilerde balık tüketimine yönelik vaizlerin verilmesi, bu anlamda Diyanet İşleri Başkanlığı nezdinde girişimde bulunulması, * Kadın balıkçılarla ilgili çekimlerin yapılması ve TRT de gösterilmesinin sağlanması, , * Belediyelerde kadın mutfağı oluşturarak.kadınların balık pişirme konusunda eğitilmesi, * İllerde, ilgili sivil toplum kuruluşları ile temasa geçilerek, görsel ağırlıklı sunum ve konferansların verilmesi

2. Üretim *Üretimin sınırlandırılması, Fizibilite etütleri olumlu çıkan projelere izin verilmesi, * Kısa  ve orta vadeli üretim projeksiyonlarının yapılması, üretim planlarının hazırlanması, * İşletme sayısının sınırlandırılması, bu mümkün değilse, talebin artırılması ve arzın kısılması, * Arz fazlalığının önlenmesi için yumurta üretiminin azaltılması, yumurta ithaline kısıtlamalar getirilmesi, * Sektörde yaşanan sermaye sorunu sonucu, ucuz fiyata satılan balıkların, maliyetinin altında satılmasının önlenmesi, * Piyasayı olumsuz etkileyen ucuz ve kalitesiz balıkların ithalinin engellenmesi, * Üreticinin, satıcı- marketçi arasındaki sıkışmışlığının önlenmesi, * Üretimde çeşitliliğe gidilmesi, * Üretim rakamlarının güvenilir olmasının sağlanması, tüketilen yem ile üretilen balık arasındaki korelasyonun kurulması, * Yemcilerin zorunlu olmadıkça üretime geçmelerinin caydırıcı hale getirilmesi, * Üretimin kısıtlanmasının yerine kaliteyi ve dolayısıyla fiyatı artırıcı önlemlerin alınması. 

3. Fiyat * Fiyatlarda istikrarın sağlanması, maliyetinin altında ve kar marjı olmayan balıkların satışının engellenmesi, * Girdi maliyetinin artmasına ve balık üretim fiyatının yükselmesine neden olan balık unu ve yağı ham maddesinin makul fiyatlarla temin edilmesinin sağlanması, *.Piyasa fiyatları veya satış fiyatları konusunda saklanan bilgilerin paylaşılması, bu bilgilerin Merkez Birliğine verilmesi, * Aynı şekilde belirli periyotlarla, balık stok durumu konusunda Merkez Birliğine bilgi aktarılması, * Hallerdeki düzensizliğin giderilmesi, faturasız balık girişinin önlenmesi, * Fiyat düşmesine neden olan sermaye eksikliğinin giderilmesi için destekleme programlarının zamanında açıklanması, zamanında verilmesi, temlik kredilerindeki gecikmelerin önlenmesi, * Balık fiyatlarının düşmesini önlemek için, hasat mevsiminin aynı aylara getirilmemesine çalışılması, * İç piyasalardaki düşük fiyatı öğrenen yabancı alıcıların, bunu kullanarak baskı anlamında ucuz fiyatla balık almalarına meydan verilmemesi. 

4. Destekleme * Desteklemelerin, özellikle doğrudan ürün desteğinin devam etmesi, desteklemedeki kapasite sınırlamasının gözden geçirilmesi, * Destekleme Programının uygulanmasına yönelik veri sisteminin kesintisiz, sürekli ve basitleştirilerek uygulanmasının sağlanması, * Veri girme sisteminde yaşanan sorunların(faturanın aslının değil, onaylı suretinin alınması, tespit tutanakları, balık büyüme süreleri, devir süre girişi, yavru girişi v.b ) bir an önce giderilmesi, * Bakanlık İl  teşkilatında destekleme konusunda görev yapan elamanların eğitimlerinin sağlanması, * Desteklemelerin sektörde şişme değil, büyüme getirmesi yönünde programlanması, * Destekleme uygulama tebliğ ve talimatlarının hazırlanmasında üreticilerin ve Merkez Birliğinin görüşünün alınması, * Desteklemenin ürüne değil, yeme verilmesi, yavru desteğinin kaldırılması, * Kırsal kalkınma desteklemelerinde su ürünleri yetiştiricilik sektörüne  öncelik verilmesi, makine ve teçhizat desteklerinde sektörün ihtiyaçlarına yer verilmesi. 

5. Sektör Komitesi * Balıkçılık Ve Su Ürünleri genel Müdürlüğü Bünyesinde sektörün sorunlarını masaya yatıracak ve çözüm noktasında önerilerde bulunacak bir Komitenin oluşturulması, * Bu Komitenin Bakanlıktan 1 kişi, Üniversiteden 1 kişi, Üreticiden 1 kişi, Avcıdan 1 kişi, Satıcıdan 1kişi, Sanayiciden 1 kişi, Yem sektöründen 1 kişi ve Üretici Birliklerinden 1 er kişi olmak üzere 9 kişiden oluşması. * Genel Müdürlük bünyesinde “Su ürünleri Yetiştiriciliği Danışma Kurulunun” yaşama geçirilmesi.

6. Üretici Birlikleri * Üretici birlikleri ile Merkez Birliğinin gücünü, etkinliğini artırıcı yasal ve yapısal düzenlemelerin yapılması, * Tüm yetiştiricilerin ve üreticilerin, Üretici Birliklerine üye olma zorunluluğunun getirilmesi, * Yetiştiricilik Belgelerinin veya ilgili belgelerin verilmesinde, Merkez Birliğinin ve Üretici Birliklerinin devreye sokulması, * Destekleme ödemelerinden Merkez Birliğine % 1 kesinti yapılması, * Merkez Birliğinin, deniz balıklarını yetiştiren üreticileri de içine alacak şekilde yeniden yapılandırılması, * İllerde Üretici Birliklerinin yaptırım gücünün olmaması nedeni ile insiyatif kullanamamaktan kaynaklanan sıkıntıları giderici tedbirlerin alınması, üretici başkanlığını caydırıcı unsurların giderilmesi, 

 7. Borsa ve Ziraat Odaları * Balık Borsasının kurulması yönünde çalışma yapılması, bunun için Merkez Birliğinin devreye girmesi ve gerekli finansmanın sağlanması, * Ürünlerde etiket ve bandrol uygulamasına geçilmesi, * Ziraat Odalarına üyeliğin kaldırılması, Ziraat odalarınca alınan aidatların Merkez Birliğine yatırılması, * Ziraat Odalarınca tarım sektörünün diğer alt sektörlerine tanınan avantajların, su ürünleri yetiştiricilerini de sağlanması, 

8. Yem * Yem fiyatlarının yükselmesinin önüne geçilmesi, balık üretim maliyetlerindeki payının azaltılması, * Yem kalitesinin yükseltilmesi, balığın lezzetini olumsuz yönde etkileyen yem kalitesinin iyileştirilmesi, yem rasyonlarında kullanılan balık unu ve yağı oranının artırılması, * Yemlerde giderek daha fazla kullanılmaya başlanan bitkisel protein oranının azaltılarak, hayvansal protein oranının yükseltilmesi, * 1,1-1,2 olan FCR oranının 0,9 a düşürülmesini sağlayacak önlemlerin alınması * Yem fabrikalarındaki denetimlerin sıklaştırılması, * Yemlerde yapılamayan sindirilebilme ve çözümlenebilme analizlerinin yapılmasının saplanması, bakanlık laboratuvar alt yapılarının güçlendirilmesi, * Suların özelliklerine ve sıcaklıklarına göre yem rasyonlarının hazırlanması, * İşletmelerin kendi belirleyeceği yem rasyonlarına göre fabrikalarda yem yapılmasının sağlanması, * Yem etiketlerinde ,yemin içeriğinin, özellikle hayvansal protein oranını belirtecek bilgilerin yer alması ve bunların denetlenmesi. 

 9. Sigorta ve Kredi * TARSİM sigorta bedellerinin makul düzeye getirilmesi, ağır olan şartların sektörün özelliği göz önünde tutularak yeniden düzenlenmesi, muafiyet oranlarının iyileştirilmesi, * Yetiştirilen balıkların ve üretim tesislerinin de teminat olarak kabul edilmesi, * Riski yüksek olduğu için sigorta kapsamına alınmayan balık çiftliklerini de sigortalanabilmesi için gerekli çalışmaların yapılması, * TARSİM sigortaları dışında, üreticiye daha ucuz veya daha ucuz olmamakla beraber, başta muafiyet anlamında avantaj getiren  özel sigorta sistemlerinin kullanılmasının yaygınlaştırılması, * Ziraat bankasınca verilen indirimli kredi ve temlik kredilerinde aranan sigorta şartının kaldırılması, * Ziraat Bankasının yüksek faizli ticari kredi yerine indirimli kredi kullandırması konusunda gerekli tedbirlerin alınması, * Ziraat bankasınca verilen indirimli kredi oranının % 50 den % 70 e çıkarılması, * 12 ay olan işletme kredileri vade süresinin 24 aya çıkarılması, * Temlik kredilerinin zamanında kullanılmasını sağlayacak önlemlerin alınması, * Ziraat Bankası tarafından alınan komisyon ücretlerinin makul bir seviyeye çekilmesi. 

 10. İhracat Desteği * İhracatta navlun desteğinin verilmesi, * Konserve su ürünlerinin ihracatında uygulanan ton başına 250 dolar desteğinin, soğutulmuş-dondurulmuş ve füme balıklar için de uygulanması, * Dış Pazar imkanlarını geliştirici çalışmaların yapılması, * Dış pazarlarda ülke balığının veya ürünün imajını zedeleyecek, ülke menfaatlerini olumsuz etkileyecek faaliyetlerden kaçınılması. 

 11. Diğer Konular * Orman ve Su İşleri  Bakanlığına ait kiralama yetkisinin, Gıda Tarım ve hayvancılık bakanlığına verilmesi, * Büyük şehir Belediyeleri kanunu kapsamına giren köy ve mezra yerlerdeki imar, planlama, yapı izinleri konusunun aydınlatılması, * Menşei Belgesi, nakil Belgesi ve Sağlık Sertifikalarının verilmesinde yaşanan sıkıntıların giderilmesi, * İllerdeki Bakanlık elaman sıkıntısının giderilmesi, * HES’ ler den kaynaklanan sorunların çözümlenmesi, * Tüm işletmelerin yumurta, yavru ve pazar boyutunda balık yetiştirme düşüncesinden vaz geçilmesi, bu alanda uzmanlaşmanın sağlanması, * Sektörle ilgili bilgilerin ve teknolojilerin paylaşılması, işbirliği yapılması. 

 12. Bakanlık Mesajları * Bu toplantı çok yararlı olmuş ve verimli geçmiştir. * Yetiştiricilikte büyüme sağlandı. Şuan Alabalık üretiminde Avrupa da birinciyiz. Bunun sorumluluğunu taşımalıyız. * Bakanlığın elinde şu an kullanılmayan 400 bin tonluk bir kapasite var, bunun 200 bin tonu alabalığa ait. * Önemli olan kar marjı yüksek, sürdürülebilir bir üretim yapmak, Bakanlık bunun için elinden gelene yapıyor. Ancak bunu üreticinin de düşünmesi gerekli. * Destekleme programları daha çok büyüme yönünde kullanıldı. Şuan öncelikli sorun olarak üretici tüketimi öngörüyor. * Yarın başka sorunlarda çıkabilir. Bu nedenle güçlü bir organizasyon olmalı. Birliklerin kurulması sağlandı ama güçlendirilmesi ve bunların yollarının aranması gerekli. * Kamu spotunun yayınlanması görevi bakanlığa ait. Ancak diğer tanıtım faaliyetleri için neler yapılabilir, üreticiler bunu da düşünmelidirler. * Her şeyin devletten beklenmesi doğru bir yaklaşım değildir. Üreticilerde üzerlerine düşenleri yapmalıdır. * Tüketim ve tanıtım faaliyetleri çok önemlidir, bu sadece yetiştiricilerin değil, sanayicilerin ve avcılarında sorunudur. Bu nedenle bu konuda yapılacak çalışmalara bu kesimlerinde katılımı sağlanmalıdır. * Üreticilerin Birlikler adı altında organize olmaları çok doğru bir yaklaşımdır. Sorunlar karşısında yılgınlığa düşüp Birliklerden vazgeçilmemelidir. Birliklerin güçlenmesi konusunda bakanlık olarak elden gelen yapılacaktır. * Destekleme programları devam edecektir. Ancak bu bir politik karardır. Genel Müdürlük desteklemelerin devamından yanadır. Desteklemelerin adil ve uygulanabilir olması düşünülmektedir. * Destekleme programının uygulanmasından ve veri girme sistemlerinden kaynaklanan sıkıntılar giderilecektir. * Yem fabrikaları 2013 yılında daha çok denetlenecektir. *Bakanlık ve üretici işbirliği sağlanacaktır. 

 

SONUÇ. Toplantı sonunda öncelikli konu olan tüketimin artırılması için hazırlanacak Kamu Spotunu görüşmek, Kamu Spotunun hazırlanması için gerekli olan mali kaynağı temin etmek, diğer tanıtım faaliyetleri için neler yapılabilir hususlarını belirlemek üzere bir “ BALIK TANITIMI VE FON OLUŞTURULMASI KOMİTESİ” kurulması kararlaştırılmıştır. Komite; Merkez Birliği başkanı Faruk Coşkun’un başkanlığında ve Kamuran Patrona’nın koordinatörlüğünde aşağıdaki kişilerden oluşmaktadır.

  • İhsan Bozan
  • Osman Parlak
  • Ahmet Sermet
  • Yavuz Papila
  • Ali Kılıç
  • Tuncay Kaya
  • Ali Baysal
  • İsmail Çoban

Bu komiteye avcıların ve sanayicilerinde katılması sağlanacaktır. Komite en kısa zamanda belirlenen bir tarihte ve gündemde toplanacaktır. 

Toplantı, katılımcıların Tanıtma Fonu için öngördükleri mali sorumlulukları belirtmeleri ile sonlandırılmıştır. Bilgilerinize sunulur. Raportör: Kamuran Patrona