Somon konusunda Norveç ilerlerken diğer ülkeler de boş durmuyordu. Bu rakiplerden birisi, Norveç’e göre daha ılıman iklim koşullarına sahip olan Şili. Bugün dahi Şili, dünyanın en büyük ikinci somon üreticisi. Bu ülkeyi öne çıkaran en önemli özellikleri ise iklimi ve düşük işgücü maliyetleri. Öyle ki yılın her döneminde balık yetiştirebilmesi Şili’yi önemli bir rakip haline getiriyor. Fakat Norveç, bilgi birikimi be Ar-Ge faaliyetlerine yaptığı yatırımla şu an için Şili’nin önünde.
Bir diğer rakip, bugünkü üretimi yıllık 150.000 ton olan, Ar-Ge’deki geçmişi ile önemli olan ve dünyadaki üçüncü en büyük üretici olan İskoçya. İskoçya’daki somon faaliyetleri de 1970’li yıllara uzanıyor ve Norveç ile paralel bir gelişme gösteriyor.
Dördüncü rakip ise uzun kıyı şeridinde pek çok işletmeye ev sahipliği yapan, bugünkü üretimi 125.000 ton olan kanada. British Columbia kıyılarında daha fazla yoğunlaşan somon endüstrisinin bugün pek çok oyuncusu Kanada'da kendine yer tutmuş vaziyette.
Bu ülkeler, somon yetiştiriciliğinde pek çok yönden Norveç'e rakip. Hepsi büyük miktarlarda üretim yapıyor ve hepsi pazarda rekabet halinde. Norveç aşması gereken engellere ve pazardaki çetin şartlara rağmen 1980 yılında 100 bin, 1990’da da 500 bin ton kapasiteyi geçti. 2021’de ise 1.3 milyon ton kapasite aşıldı.
Norveç’teki somon sektörü bugün dünyadaki üretimin neredeyse yarısını üreten devasa ve önemli bir endüstri. 25.000'den fazla kişiyi istihdam etmekte ve her yıl milyarlarca Norveç kronu ihracat geliri sağlamakta. Deniz suyu sıcaklığının daha düşük, su kalitesinin ise daha yüksek olduğu kıyılarda yoğunlaşan somon endüstrisi, Norveç hükümeti tarafından Norveç Gıda Güvenliği Kurumu tarafından denetleniyor.
Norveç’teki balıkçılık endüstrisi, balıkçılığı ilgilendiren yasalarla iyi bir şekilde düzenlenmiş vaziyette ve bu düzenlemeler kapsamında araştırma geliştirme çalışmaları da sürüyor. Bu endüstri de, denizden sürdürülebilir fayda sağlama hedefleri doğrultusunda daha temiz yem kullanmak, antibiyotik kullanımını azaltmak ve üretim esnasında ortaya çıkan atıkları geri dönüştürmek gibi hedeflerle dönüşüyor. Bu da Norveç’in, yalnızca somonda değil, balıkçılığın her alanında, gelecekte de iyi bir yerde olacağı anlamına geliyor.
Norveç’in somon endüstrisi, Norveç’teki diğer ekonomileri de destekliyor.
Coğrafi konumunun da avantajıyla Norveç, Avrupa Birliği’nin en önemli somon tedarikçisi ve AB, Norveç somonu için en büyük pazar. 2021'de Norveç, AB'ye €3 Milyar'ın üzerinde değere sahip 800.000 ton somonu ihraç etti. Daha önce de bahsettiğimiz üzere somon endüstrisi, Norveç'te çok fazla kişiye istihdam sağlıyor ve bu işlerin çoğu kırsal alanda. Endüstri bunun yanında tedarik zincirinde yem üretimi ve nakliye gibi bir dizi başka yan işi de destekliyor.
Bununla birlikte somon, Norveç’in geri kalanı için hatırı sayılır miktarda vergi sağlıyor. Çeşitli değişkenlere bağlı olarak bunun gerçek miktarını belirlemek zor görünse de 5 Milyar Kron civarında olduğu tahmin ediliyor. Somondan gelen vergi, ülke ekonomisine önemli bir katkı sağlar. Vergi geliri, Norveç ekonomisini canlandırmaya ve istihdam yaratmaya yardımcı olan kamu hizmetlerini ve yatırımı finanse etmek için kullanılıyor.
Norveç'teki somon yetiştiriciliği, hem Norveç için hem de küresel balıkçılık endüstrisi için önemli bir ekonomik başarı hikayesi. Yıllar içinde sektör önemli gelişmeler kaydetmiş ve çeşitli zorluklarla karşı karşıya kalmış, sonucunda ise küresel piyasada hakim konuma gelmiştir.
Bu endüstri, sadece kendi içindeki ekonomiyi kalkındırmakla kalmamakta, aynı zamanda diğer sektörlere de katkıda bulunmaktadır. Buna Avrupa Birliği’nin önemli tedarikçilerinden birisi olmasının da etkisi vardır. Ülkenin bu sektöre yaptığı yatırım ve inancı sayesinde Norveç dünya balıkçılığında söz sahibi olmaya devam edecek.
