Study by GFCM analyses aquaculture production and trade in the six countries bordering the Black Sea in Turkish (translated by H. Ozbilgin)
GFCM tarafından yapılan araştırma, Karadeniz’e kıyısı olan altı ülkedeki su ürünleri üretimini ve ticaretini analiz ediyor
Birleşmiş Milletler Gıda ve Tarım Örgütü’ne (FAO) bağlı Akdeniz Genel Balıkçılık Komisyonu (GFCM), Karadeniz Bölgesinin son yıllarda su ürünleri yetiştiriciliğinde ve deniz ürünleri ticaretinde bir patlama yaşadığını, ancak Ukrayna’daki çatışmanın bu büyümeyi engellediğini ve bölgedeki deniz ürünleri ticaretini ve tedarik zincirlerini bozmakla tehdit ettiğini bildiriyor.
GFCM çalışmasına göre, Karadeniz bölgesindeki 2017’de 500.000 tonun üzerinde olan su ürünleri üretimi (çoğunlukla somonlar, sazanlar ve levrekler), son yıllarda istikrarlı bir şekilde büyüyerek 2019’da 700.000 tonun üzerine çıkmıştır.
Yakın zamanda yayınlanan Karadeniz’de Su Ürünleri pazarı: Ülke profilleri kitabı (https://www.fao.org/3/cb8551en/cb8551en.pdf), 2015 ile 2019 yılları arasında bölgede yapılan su ürünleri yetiştiriciliği ve altı Karadeniz ülkesindeki yetiştiricilik ve ticaret eğilimleri konusunda en yetkin çalışmadır.
GFCM Su Ürünleri Yetiştiriciliği Sorumlusu ve çalışmanın başyazarı Houssam Hamza; “Karadeniz bölgesinde su ürünleri yetiştiriciliği büyüyor, gıda güvenliğini artırmaya yardımcı oluyor ve birçok savunmasız kırsal topluluk için iş ve gelir sağlıyor. Ancak sektör kırılgan ve özellikle küçük ve orta ölçekli yetiştiriciler bölgedeki deniz ürünleri üreticilerinin en büyük payını temsil ettiğinden krizlere karşı hassas. Ukrayna’daki mevcut kriz, tedarik zincirlerini ve fiyatları etkiliyor, bölgedeki yetiştiriciler, çiftliklerini çalışır durumda tutmak için balık yemi veya yem malzemeleri ve yavruları satın almakta zorlanıyor. Bölgede ve ötesinde, yetiştiriciliği yapılan deniz ürünleri ticareti de zorluklarla karşı karşıya kalacak” dedi.
Ortalama olarak, Ukrayna yılda yaklaşık 20.000 ton çiftlik balığı üretiyor. Ülkede 4.000’den fazla kayıtlı balık çiftliği bulunmakta ve bunların çoğunluğu küçük ölçekli çiftlikler olup, başta sazan, yayın balığı, turna ve alabalık olmak üzere çeşitli türler yetiştirmektedir.
Ukrayna’da tüketilen deniz ürünlerinin yaklaşık yüzde 80-90’ı ithal edilirken, Ukrayna’nın deniz ürünleri ihracatı (çiftlik, avlanma ve ithal edildikten sonra işlenmiş ve ihraç edilen deniz ürünleri) yükselişte – 2015 yılında yaklaşık 5.000 tondan, yaklaşık 20 milyon ABD doları değerindeyken, 2019’da 11.800 tona, 46 milyon USD’nin üzerinde değere ulaştı. 2019’da Ukrayna’nınn deniz ürünleri ihracatının ana destinasyonları arasında Avrupa Birliği ülkeleri, Moldova, Beyaz Rusya, Özbekistan, İsrail, Tayvan ve Türkiye yer aldı.
Ticaret söz konusu olduğunda, Rusya, 2019’da 4,6 milyar ABD Doları değerindeki yaklaşık 1,8 milyon tonluk ihracatla, bölgedeki açık ara en büyük deniz ürünleri (çiftlik ve avlanmış) ihracatçısıdır.
Gürcistan’da balıkçılık ve su ürünleri yetiştiriciliği, ülkenin deniz ürünleri tüketiminin yalnızca yüzde 10 ila 15’ini karşılıyor ve ülkeyi ithalata bağımlı hale getiriyor.
Bulgaristan’da, kayıtlı su ürünleri yetiştiriciliği çiftliklerinin sadece yüzde 4’ünü oluşturmasına rağmen, denizde yetiştirilen midye ve benzeri türler, toplam su ürünleri üretiminin yüzde 30’unu temsil edecek şekilde büyümüştür.
Romanya’da su ürünleri yetiştiriciliği, deniz ürünleri tüketiminin yüzde 11’inden fazlasını sağlıyor ve birkaç balık çiftliği, eko-turizm ve eğlence amaçlı balıkçılık gibi hizmetleri de içerecek şekilde genişleyerek çiftçilerin gelir akışlarını artırıyor.
Türkiye’de su ürünleri üretimi 2015-2019 yılları arasında yüzde 50’den fazla arttı.
Son yıllarda su ürünleri yetiştiriciliği Karadeniz ekonomisinin giderek daha önemli bir parçası haline geldi. Sektör besleyici gıdalar sağlamakta, yerel ekonomiyi canlandırmakta ve kıyı ve kırsal topluluklara iş sağlamaktadır. Bölgede hem tatlı su kültür balıkçılığı hem de deniz ürünleri yetiştiriciliği uygulanmakta, ancak çoğu ülkede deniz ürünleri yetiştiriciliği henüz tam anlamıyla gelişmemiştir.
Karadeniz’de su ürünleri pazarı: ülke profilleri raporu, EUROFISH işbirliğiyle ve Avrupa Birliği’nin desteğiyle hazırlanmıştır.
https://www.fao.org/gfcm/news/detail/en/c/1506130/
