Bundan elli yıl kadar önce, AKVA’nın dünyanın ilk PE (polietilen) plastik kafesini geliştirmesinin üzerinden ortalama elli uzun yıl geçti. Bunun ardından iki yıl kadar önce geri geri dönüştürülmüş materyallerden plastik yürüme yollarının geliştirilmesine yardımcı oldular, ardından da bölmelerin arasındaki straforları kaldırdılar. AKVA’nın şimdiki hedefinde ise tamamen geri dönüştürülmüş malzemelerden üretilmiş olan kafesler var; AKVA’nın nihai hedefinde plastiğe sonsuz yaşam vermek var. Peki sürdürülebilir öncü çalışmalarda başarılı olmak için neler yapmak gerekiyor?
Özellikle açık denize konumlandırılmış olan balık kafeslerinin zorlu koşullara uzun süre dayanacak şekilde tasarlanması gerekiyor. Bunun için de kafeslerdeki taşıyıcı yapılan yüksek kalite olması gerekiyor ve genellikle bu alanların üretiminde, daha önce hiç kullanılmamış plastik hammaddeler kullanılıyor. Kafes üretiminde geri dönüştürülmüş plastiklere de şans tanımak isteyen AKVA bu malzemelerin, balık kafesleri için NS 9415:2021 gerekliliğini karşıladığını kanıtlamak istiyor.
Daha önce kullanılmamış olan plastik hammaddelerle geri dönüştürülmüş ve işlenmiş plastiklerin çalışma mekanizmasını karşılaştırmak için AKVA, Plasto ve Oceanize ile birlikte ortak çalışmalar yürütüyor. Kafeslerin arasındaki yürüyüş yollarında halihazırda geri dönüştürülmüş plastik kullana şirketin elde ettiği bulgulara göre, kafeslerin üretiminde geri dönüştürülmüş plastiği kullanmaya başlamadan önce malzemenin kalitesinin kontrol edilmesi gerekiyor. Geri dönüştürümüş plastiğin ilk testlerinin sonuçları ise oldukça umut verici.
Balık yetiştiriciliğinde sürdürülebilirlik
AKVA grubundan Jøran Strand, su ürünleri yetiştiriciliğinde kafes ve mooring (demirleme) hesaplama, boyutlandırma ve satış konularında uzun yıllardır deneyimli. Strand, NTNU’dan bir mühendis ve 1996’dan beri AKVA grubunda ve 2006’dan beri de Norveç’in Kuzey bölgesinde Satış Müdürü olarak çalışıyor.
Şubat ayında balık çiftliği şirketi Nova Sea, atık olarak tanımlanan plastik kafesleri karadaki bir toplama noktasına biriktirmeye başladı. Oceanize kafesleri kesti ve granülasyon için Rørvik’e nakletti. Bu işlemin ardından da granül, zımba teli üretimi için Plasto’ya, boru üretimi için ise AKVA grubunun Mo i Rana’daki tesisine gönderilecek. Daha sonra kafes müşteriye teslim edilmeden önce kendi montaj yerinde birleştirilecek.
Geri dönüştürülmüş plastikten üretilmiş olan kafeslerin kullanımı sektörün içindeki tüm paydaşlara kısa ve değerli bir zincir kurmayı kolaylaştırıyor. Yeniden kullanılabilecek olan malzemelerin tekrar değerlendirilmesi aynı zamanda karbon salınımını da azaltıyor, fark yaratıyor ve sürdürülebilirliğe katkı sağlıyor.
Su ürünleri endüstrisi, yıllık 12 bin ton kadar plastik atık üretiyor ve bununla ilgili en güzel haber, bu atıkların tekrar kullanılabilecek yada dönüştürülebilecek nitelikte olması. Üstelik plastiğin işlenmesini sağlayarak ve yanmasını engelleyerek, plastikten kaynaklı sera gazı üretimini 50 milyon kg CO2‘ye kadar da azaltabiliriz. Norveç’te kullanılan kafesler bir atık sorunu oluşturmamakla birlikte, mevcut düzenlemelere uygun olarak işlenirler.
Kapsamlı testlerin sonucu umut verici
AKVA Grup’ta kafesler için İnovasyon Mühendisi Dag Ove Antonsen’e göre, testler geri dönüştürülmüş plastikten yapılan kelepçelerin iyi bir güç sağladığını, hatta yeni malzemeden yapılanlardan daha iyi olduğunu gösteriyor. Buna ek olarak, geri dönüştürülmüş malzemeden ekstrüde edilen borular dayanıklı ve iyi esneklik gösteriyor, üretilmeleri de oldukça kolay.
Geri dönüştürülmüş plastiğin kalitesini ilk bakışta anlamak zor olacağından, plastiğin kalitesini yükseltmek ve plastiği “iyi kalite” olarak sınıflandırmak için kapsamlı kalite kontrolü ve kalite güvencesi gerekir. Bazı bileşenler, diğerlerine göre geri dönüşüm için diğerlerinden daha uygundur. Doğrudan yağla temas eden ve içinden besleme ile ilgili materyallerin geçtiği hortumlarla farklı bir plastik türünden elde edilen yürüme yolları bunlara verebileceğimiz daha az uygun örnekler. Yüzer borularda PE80, daha yüksek mukavemet ve sertlik sağlayan PE100 ile değiştirildiği 2007 yılına kadar oldukça yaygın şekilde kullanıldı.
Plastiğin erime noktasına ısıtıldığı her işlemde, katkı maddeleri bozulur. Plastiğin daha fazla geri dönüşüm için uygun olmasını sağlamak için, antioksidan ve UV koruması gibi yeni katkı maddeleri eklenir ve en iyi plastik kalitesine ulaşmak için çalışılır.
Plastiğin kullanımını uzun süreli kılmak ve üretimde yeni plastik hammadde kullanımını azaltmak, AKVA’nın öncelikli amaçlarından birisi. Geri dönüştürülmüş malzemeler genellikle PE80 ve PE100’ün karışımı halinde geliyor bu karışım yüzer borular, birleştirme kelepçeleri, yürüyüş yolları, güvenlik için kullanılan korkuluklar ve buna benzer bileşenler için uygun görünüyor.
Sürdürülebilir balıkçılık ekipmanları için gereklilikler: Sağlam yapı ve uzun süreli dayanıklılık
Üretilen tüm kafesler, daha sürdürülebilir bir hale getirilmek için, imalatlarında kullanılan straforlar kesintili su geçirmez haznelerle değiştirildi. Kafeslerin dayanıklılıklarının korunması ve verimlerinin korunması için düzenli olarak incelenmeleri, onarılmaları ve eğer varsa aşınmış ve eskimiş olanlarının değiştirilmesi gerekir. Aşınmayı önleyici tedbirlerin alınması da, değiştirilmiş malzemelerin kullanım sürelerini uzatmak için oldukça önemli bir detaydır.
Geri dönüştürülmüş malzemelerin yeni malzemelere kıyasla nasıl performans gösterdiğini araştıran proje, Handelens Miljøfond ve SkatteFunn tarafından destekleniyor.
Su ürünleri yetiştiriciliği sektörü, içinde bulunan pek çok kişi için heyecan verici ve yeniliklere açık bir alan. Bu yönüyle, plastik kullanımını azaltmak hatta plastik için kapalı döngü oluşturmak artık uzak ve erişilmez bir hayalin ötesinde, gerçeğe dönüşmesi an meselesi olan bir buluş. AKVA’nın yaptığı gibi eski kafesleri hammadde olarak kullanmak da, yeni balık kafeslerin üretiminde kullanılan yeni plastiğin kullanımını azaltan önemli bir mihenk taşı olabilir. Bu sayede dünyadaki en önemli sektörlerden birisi olan balık yetiştiriciliği sektörünün daha yeşile olan yolculuğuna katkı sağlanmış olunacak.
Kaynak: www.akvagroup.com